Tục lệ an táng cá Ông ở làng chài Mũi Né

BT- Buổi chiều trung tuần tháng 5 vừa rồi, chiếc tàu cá BTh 995.30 TS công suất lớn của lão ngư Lê Văn Thành ngoài 60 tuổi ở khu phố 3, phường Mũi Né trong lúc hành nghề lưới giã cào đơn ở vùng tuyến lộng Phan Thiết, bất ngờ cá Ông lụy vào vàng lưới. Chủ tàu, thuyền trưởng Thành hội ý nhanh bạn thuyền, nhanh chóng điều khiển tàu dìu cá suốt hơn 6 tiếng đồng hồ quay vào vạn Bình An ở địa phương ngay trong đêm. Sáng sớm hôm sau, được phép của chính quyền, Ban Trị sự vạn Bình An cùng cùng người có công “phát hiện” đã tổ chức an táng cho cá Ông dài 12 m, nặng khoảng 7 tấn trong khuôn viên vạn, thu hút hơn một ngàn lượt người dân địa phương, khách du lịch đang ở Mũi Né, Hàm Tiến, Hòn Rơm đến xem.

Cá được liệm bằng vải đỏ.

Vạn Bình An, nơi an táng cá Ông.

Đến xế trưa, khi buổi tế lễ vừa xong, trong khuôn viên vạn ven biển, lão ngư Lê Văn Thành mồ hôi nhễ nhại, vui vẻ cho chúng tôi biết tục lệ miền biển ngư dân, theo lệ làng chài ai phát hiện được cá voi mắc cạn, tục gọi là “Ông lụy” có bổn phận cùng đình, vạn ở địa phương chôn cất, để tang Ông như để tang chính cha, mẹ mình. Xác cá được đem tắm bằng rượu rồi liệm bằng vải đỏ. Một số dân làng ven biển khác còn lấy giấy đỏ đắp vào miệng cá thấm lấy nước dãi, xong đem phơi khô rồi đốt thành tro để chữa bệnh suyễn. Xác cá được mai táng trong đụn cát gần biển, bây giờ nằm trong vạn. “Người phát hiện ra cá voi mắc cạn, lai dắt Ông lụy vào bờ như tui cũng được ngư dân trong vùng ngưỡng mộ, mến phục…”, ông Thành cười nói. Hàng năm dân làng chọn ngày “Ông lụy” (Ông Nam Hải, cá Ông lớn trôi, dạt, lai dắt vào bờ) làm lễ cúng giỗ theo nghi thức Nghinh Ông. Người địa phương có câu: “Thấy Ông vào làng như vàng vào tủ” vì theo tín ngưỡng, cá Ông lụy, trôi dạt vào làng nào, làng đó muôn đời ấm no, tai qua nạn khỏi khi đánh bắt trên biển”. 3 - 4 năm sau khi chôn thì dân làng phải cải táng, thường làm vào mùa xuân sang hè rồi đem cốt cho nhập lăng và cúng tế chung. Đối với xương cá Ông to lớn như Ông 7 tấn này, ngư dân khu phố 3 sẽ chờ đủ 3 năm cho xương cốt rã ra rồi mới đem vào hòm để đưa vào vạn Bình An thờ. Khi tế cá, dân làng cũng cúng các vong hồn ngư dân tử vong ngoài biển. Tế xong có các tiết mục mua vui như hát chèo ghe, đua thuyền, hát tuồng... phục vụ ngư dân, khách du lịch ghé thăm làng chài. Ngoài ra khi ngư dân Mũi Né ra khơi họ cũng thường thắp nhang vái Ông phù trợ…

ThỤy Khanh