Du lịch Bình Thuận: Bảo tàng văn hóa biển - sao không ?

BT- Việt Nam là đất nước biển. Bình Thuận là tỉnh biển, xứ biển. Điều đó là hiển nhiên không thể tranh cãi. Tuy nhiên, Bình thuận cũng như nhiều tỉnh, nhiều vùng biển  trong cả nước mới chỉ dừng lại ở việc khai thác đánh bắt  hải sản từ biển,  đầu tư du lịch biển và xa hơn nữa (như Bình Thuận) là khai thác sự giàu có về gió biển, gió trời để làm ra phong điện, phục vụ  đời sống, phát triển kinh tế… Bình Thuận như nhiều tỉnh chưa thấy, hoặc đã thấy nhưng chưa đánh giá hết  giá trị của văn hóa biển  trong  phát triển kinh tế - xã hội, mà gần nhất là hỗ trợ du lịch  phát triển. Tuy nhiên, trước khi làm rõ vai trò của văn hóa biển, chúng ta cần hiểu văn hóa biển là gì? Theo  PGS.TS Lâm Thị Mỹ Dung (ĐH KHXH&NV Hà Nội -  có nhiều năm khai quật khảo cổ học tại nhiều di chỉ nổi tiếng của Việt Nam như: Sa Huỳnh, Ốc Eo...) phát biểu ở triển lãm Di sản văn hóa biển Việt Nam  tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia tháng 5 năm ngoái, thì văn hóa   biển  chính là “sống với biển, khai thác biển, triết lý và tư duy về biển”. Như vậy,  văn hóa  biển là  bức tranh khái quát về đời sống vật chất - tinh thần của con người quanh chiếc nôi  biển. Văn hóa biển của mỗi quốc gia vừa có nét chung vừa có nét riêng, qua đó phản ánh sự phát triển của từng quốc gia ven biển... Đây chính là lý do  giải thích vì sao nước Nhật, Singapore, Brunây, Philippines… đều  xây dựng Bảo tàng văn hóa biển, hoặc đưa văn hóa biển vào các bảo tàng quy mô và hiện đại của họ. Tại quốc đảo Singapore, Bảo tàng Sáp là một trong những nơi trưng bày nhiều hình ảnh về văn hóa biển. Đó là hình ảnh đời sống của  dân Sing trước khi lập quốc, cảnh  người dân  đánh bắt trên biển, vận chuyển hàng hóa  trên cảng biển… Văn hóa biển còn được đất nước này giới thiệu qua loại hình nhạc nước nổi tiếng trên đảo Sentosa, trong đó nổi lên câu chuyện về những ngư dân của một làng chài  đã  tranh đấu với thủy thần  để bảo vệ cuộc sống,  gia đình họ  cùng tình yêu đôi lứa… Trong khi đó, tính đến nay, trong cả nước ta  có đến 138  bảo tàng  các loại nhưng  chưa có  Bảo tàng văn hóa biển nào  (Nha Trang  chỉ có bảo tàng biển). Bảo tàng văn hóa biển Việt Nam chính là nơi cho người ta thấy chiếc ghe bầu của  đầu thế kỷ 20 khác với thuyền gỗ của cuối thế kỷ như thế nào;  giúp con người ta  biết thế nào là hát bả trạo, hò kéo lưới; là nơi mà du khách sau khi vào tham quan nghiên cứu, tìm hiểu, có thể  biết được lịch sử phát triển của  quốc gia biển Việt Nam khác với lịch sử phát triển của quốc gia biển Philippines... Nói khác đi, văn hóa biển là sự nối tiếp của  vô số hoạt động sinh tồn của nhiều thế hệ và  lưu giữ trong đó bản sắc văn hóa của một vùng miền, một quốc gia. Văn hóa biển tạo nên sức hấp dẫn khó cưỡng đối với du khách nói chung và khách nước ngoài nói riêng. Đây là lý do tại sao, những năm  gần đây các nhà khoa học của Việt Nam đã đề cao văn hóa biển, coi văn hóa biển là một yếu tố để phát triển.

Du khách tham quan Bảo tàng Hải dương học Nha Trang. Ảnh: Internet

Trở lại với câu chuyện Bình Thuận. Đã nhiều  năm nay,  du lịch Bình Thuận  thiên về nghỉ dưỡng, thiếu yếu tố khám phá,  vui chơi giải trí; thiên về sự hiện đại, sang trọng mà chưa coi trọng yếu tố hoang sơ, dân dã, đặc trưng văn hóa vùng miền để tạo  nên sự riêng có, trong đó có văn hóa biển. Vì vậy,  thiết tưởng sẽ không là lãng phí nếu Bình Thuận thông qua xã hội hóa, kêu gọi đầu tư Bảo tàng văn hóa biển (mi ni)  tại Phan Thiết hoặc một nơi nào đó trong tỉnh. Đó  là nơi mà  sau khi bước vào, du khách sẽ trông thấy mô hình Trường Dục Thanh, cảnh ngư dân đánh bắt cá, cảnh nhà lều chế biến nước mắm; tìm hiểu bộ sưu tập các câu hò vè  ngư nghiệp, trang phục ngư dân  đầu thế kỷ 20…

Bảo tàng văn hóa biển là nơi giúp du khách hiểu Bình Thuận hơn để  càng thêm yêu, mong ước trở lại. Và như thế là,  ngành du lịch của tỉnh càng có cơ hội phát triển.

Hà Thanh Tú