Người giữ đình làng tuổi bách niên

BT- Cho đến bây giờ, chưa ai  giải thích được vì sao đình làng tọa lạc tại phường Đức Long (Phan Thiết) có tên gọi là đình Tú Luông. Cũng có thể Tú Luông là tên gọi của một làng xưa nằm trên phần đất của phường Đức Long ngày nay, rồi sau đó người dân lấy tên làng đặt cho  đình. 

Theo  tấm bia dựng tại sân đình thì đình làng Tú Luông hình thành vào thế kỷ thứ XIX, qua nhiều lần trùng tu và lần trùng tu hoàn chỉnh nhất vào năm Tự Đức 24 (năm 1871). Đình làng  hiện còn lưu giữ nhiều sắc phong  của vua triều Nguyễn và là một trong những ngôi đình cổ  của  Phan Thiết. Đình làng Tú Luông được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia từ năm 2001. Mới đây, tình cờ chúng tôi ghé  thăm đình làng và phát hiện một điều lý thú: Người giữ ngôi đình này, cụ Nguyễn Văn Giác đến nay tròn 100 tuổi. Cụ được Chủ  tịch  nước Trương Tấn Sang gởi thiếp mừng thọ vào ngày 7/1/2015. Ở tuổi tròn 100, nhưng cụ Giác vẫn tinh tường mọi việc, có thể đọc sách báo chữ nhỏ  không cần kính. Cụ Giác  cho chúng tôi xem một văn bản viết tay giao nhiệm vụ trông coi đình Tú Luông cho cụ vào tháng 8/1955, với rất nhiều chữ ký của các cụ giữ các trọng trách trong làng, trong tổng thời ấy. Cụ Giác kể: “Vừa lớn lên tôi đã theo người lớn giúp việc làng. Mỗi năm xuân thu nhị kỳ, làng tổ chức lễ cúng tạ Thành hoàng bổn cảnh, các bậc tiền hiền, hậu hiền với các nghi thức cụ thể... và tôi đều phải học”. Dần dà, nhờ thạo việc, nhanh nhạy, ông Giác được làng bầu vào ban tế tự, chuyên lo phần lễ trong đình làng, trước khi được giao nhiệm vụ trông coi đình làng vào năm 1955.

Trong 60 năm làm nhiệm vụ giữ đình, cụ Giác kể ít khi nào cụ đi xa, mà thường xuyên lui tới đình để gìn giữ  các đồ vật do người xưa truyền lại. Đã có một vài lần đình làng Tú Luông bị hư hỏng vì thiên tai và thời gian, và cụ với tư cách người giữ đình đã báo cáo lại với làng để cả làng đóng góp tài chính trùng tu. Nhân trong lúc nói chuyện, cụ Giác cho hay: Một trong những nguyên nhân  giúp cụ sống thọ có lẽ cũng xuất phát từ việc giữ đình. Người giữ đình lúc nào cũng giữ lòng thanh bạch, không tham lam, kiềm chế nóng giận, lấy sự an tịnh làm đầu, không vui buồn thái quá làm mất cân bằng cuộc sống tinh thần. Và nữa, vì là người giữ đình nên cụ không cho phép mình say sưa, ăn uống thì lấy sự đơn giản làm chính, nhiều rau, kiêng chất cay nóng, năng làm việc, đi lại nên rất ít đau yếu, bệnh tật. Trong lúc trò chuyện với chúng tôi, cụ Giác nói thêm: “Có xưa mới có nay. Đình làng là hồn cốt của một vùng quê, qua đình cho thấy được sự hình thành, phát triển của một địa phương; là nơi thờ cúng, tưởng nhớ những người có công, đồng thời là  chỗ để tập hợp  dân làng, giữ gìn phong tục, tập quán của làng… vì vậy tôi đã  dặn con cháu cùng bà con ra sức giữ gìn đình làng, làm được việc gì cho đình làng thì  hết sức làm”.

Được biết, ở tuổi 100 đi đứng có phần khó khăn, nhưng cụ Giác rất nhiệt tình với khách thăm, dành nhiều thời gian để trả lời mọi câu hỏi liên quan đến đình. Cụ Giác, người kết nối quá khứ  với hiện tại của đình làng Tú Luông, phường Đức Long.

Hà Hoàng Hạc